W jaki sposób można szybko wyrobić numer NIP? Sprawdźmy!

Numer Identyfikacji Podatkowej — podstawowe dane

Nie jest to tak „wiekowy” indeks, jak baza REGON, która powstała w latach 70. XX wieku, jednak NIP towarzyszy nam już od 26 lat. Oficjalne uruchomienie rejestru nastąpiło w styczniu 1996 roku, jednak prace legislacyjne zakończyły się rok wcześniej. Co ciekawe, w pierwotnym zamyśle ustawodawcy miał to być zbiór dostępny dla wszystkich osób aktywnych zawodowo. Nie tylko dla właścicieli firm, ale też dla osób zatrudnionych na etacie czy na umowę o dzieło. Z tej roli NIP wywiązywał się aż do 2012 roku, kiedy to w polskim porządku prawnym zaszło kilka znaczących zmian. Warto zwrócić uwagę na to, że jedyną formą podzielenia bazy na część „firmową” i „fizyczną” stanowiła forma zapisu Numeru Identyfikacji Podatkowej. Długość rekordu była taka sama. Skutkowało to tym, że firmy miały do swojej dyspozycji 10-cyfrowy identyfikator zapisywany jako: 000-00-00-000, a osoby zatrudnione na przykład na umowie o pracę zapisywały go w taki sposób: 000-000-00-00. Pozornie jest to bardzo mała i niewiele wnosząca zmiana. Trzeba jednak pamiętać o tym, że dany format zapisu był przez pewien czas obowiązkowy. Mimo tego, że w wybranych instytucjach państwowych pojawiły się nawet blankiety z odpowiednio nadrukowanymi myślnikami, to błędy w zapisywaniu NIP-u wciąż się zdarzały, co skutkowało problemami w sprawnym obiegu dokumentów po stronie państwa. Dopiero w 2012 roku rząd zdecydował, że taka forma prowadzenia rejestru nie ma większego sensu. Na mocy Ustawy o NIP uczyniono z tego indeksu zbiór, który w dużej mierze stał się domeną przedsiębiorców. Osoby fizyczne zaczęły posługiwać się numerem PESEL, który towarzyszy nam do dziś. To właśnie dzięki Ustawie o NIP i nadaniu bazie charakteru otwartego można dziś szybko sprawdzić wybranego kontrahenta, korzystając w tym celu na przykład z darmowej wyszukiwarki NIP, jaką oferuje portal ALEO.com, ogromna baza, gdzie można znaleźć informacje o ponad 3,8 milionach firm. Mimo tego, że dla zdecydowanej większości podmiotów gospodarczych (wyjątek stanowią tylko działalności nierejestrowe) NIP jest wymagany przez prawo, to warto wiedzieć też o tym, że muszą się nim posługiwać jednostki samorządu terytorialnego czy fundacje.

W jaki sposób mogę wyrobić Numer Identyfikacji Podatkowej?

Jeśli dopiero zakładamy działalność gospodarczą i cały wniosek składamy przez darmowy formularz CEIDG, to nie musimy się o nic martwić. NIP zostanie nam nadany automatycznie, choć na jego oficjalne przyznanie czasem trzeba poczekać kilka dni. Wynika to z tego, że — z formalnego punktu widzenia — identyfikator nadaje naczelnik urzędu skarbowego właściwego dla miejsca rejestracji firmy. O nadaniu Numeru Identyfikacji Podatkowej zostaniemy powiadomieni SMS-em (jeśli wyraziliśmy na to zgodę podczas zakładania firmy) lub na wskazany w procesie rejestracji adres e-mail. W polskim systemie prawnym wciąż funkcjonuje zasada „jednego okienka”, gdzie można otworzyć firmę. Może to być zarówno punkt wsparcia biznesu w gminie, jak i lokalny oddział skarbówki. Ważne, aby złożyć wniosek NIP-3. Jeśli korzystamy z tradycyjnej ścieżki, to warto wiedzieć też o tym, że w obiegu jest formularz NIP-5/W, czyli zaświadczenie o nadaniu numeru NIP. Tradycyjna ścieżka nadania Numeru Identyfikacji Podatkowej szczególnie przyda się stowarzyszeniom, które dotychczas miały charakter półformalny, a chcą na przykład ubiegać się o granty i dofinansowanie. W podobny sposób NIP mogą wyrobić też półamatorskie kluby sportowe.

Do czego przyda nam się Numer Identyfikacji Podatkowej?

Jeśli wpiszemy w wyszukiwarkę NIP ciąg cyfr na przykład z paragonu ze sklepu lub z faktury, to przede wszystkim uzyskamy precyzyjne dane teleadresowe o wybranym podmiocie. Będziemy mogli też ustalić, czy jest to firma zarejestrowana jako spółka, czy może działalność jednoosobowa. Od 2019 roku po numerze NIP można też sprawdzić, czy dana działalność gospodarcza opłaca należne podatki. Właśnie w tym celu powstała Biała Lista Podatników VAT. Jeśli handlujemy z firmami z Unii Europejskiej, to dzięki bazie VIES można szybko zweryfikować, czy właściciel firmy wciąż ma status aktywnego płatnika. W rejestrze znajdziemy też informacje o kodach PKD. To także najprostszy sposób, by szybko ustalić numer mikrorachunku podatkowego.