Prawo spadkowe wyraźnie reguluje kwestie związane z opodatkowaniem darowizn i całego spadku, dla każdego ze spadkobierców z osobna. Zazwyczaj jest to pewien procent całej uzyskanej sumy, również spieniężonych nieruchomości oraz innych przedmiotów wchodzących w skład spadku. Umiejętność obliczenia wysokości podatku może uchronić przed przyjęciem spadku, który zawierał będzie więcej długów i obowiązków, niż wartości w prawach.

Podatek od spadków – podstawa prawna

Podstawą prawną pobierania podatków od spadków i darowizn jest zapis ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 1983 r. Nr 45, poz. 207, z późn. zm. – tj: Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768, z późn. zm.).

• Wskazówka: Z całą treścią ustawy zapoznać się można na stronach Internetowego Systemu Aktów Prawnych, pod adresem:
  http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20090930768

Co obejmuje podatek od spadków?

Podatkiem tym objęte są przede wszystkim dobra znajdujące się na terytorium Polski. Podatek obejmuje zarówno spadek, darowiznę, zasiedzenie czy zachowek. Opodatkowane zostaje również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego oraz nabycie jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych. Jeżeli nabywca spadku jest obywatelem Polski, to także wszelkie dobro odziedziczone poza granicami kraju może zostać opodatkowane.

Co nie jest objęte podatkiem?

Podatku nie należy wyliczać od odziedziczonej kwoty środków zgromadzonych na indywidualnym koncie emerytalnym lub na otwartym koncie emerytalnym, a także środków z pracowniczego programu emerytalnego. Opodatkowane nie są również odziedziczone prawa autorskie, pokrewne, projekty wynalazcze, znaki towarowe, wzory zdobnicze i wierzytelności.
Dodatkowo, podatek nie dotyczy ruchomości, które znajdują się na terytorium Polski, ale ani nabywca, ani spadkodawca, nie byli w dniu śmierci spadkodawcy obywatelami naszego kraju.

Grupy podatkowe

Wyróżnia się trzy główne grupy podatkowe. Każda z nich podlega innym zasadom obliczania podatku od darowizn i spadków.

• I grupa: zstępni (dzieci, wnukowie, itd..), małżonek, wstępni, pasierba, macocha, teściowie, ojczym, rodzeństwo, synowa, zięć
• II grupa: małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych
• III grupa: inni nabywcy

Kwoty wolne od podatku

Podatku nie muszą odprowadzać osoby, których całkowita wartość spadku nie przekracza:

• 9.637 zł – w przypadku osoby należącej do I grupy podatkowej
• 7.276 zł – w przypadku osoby należącej do II grupy podatkowej
• 4.902 zł – w przypadku osoby należącej do III grupy podatkowej

Jak obliczyć podatek od spadku?

Poszczególne grupy spadkowe, do których zaliczają się wymienionej wyżej osoby, podlegają różnym prawom podatkowania spadków. Znaczenie ma tutaj także sama kwota spadku, jeśli nie jest ona wyższa niż te podane powyżej, to podatek nie musi zostać odprowadzony. W innym wypadku obowiązuje następujące tabela.

[table id=1 /]

•  Żródło: Tabela pochodzi z Ustawy z dnia 28 lipca 1983 r.o podatku od spadków i darowizn, Rozdział 4 Wysokość podatku, str. 9/15.

Jak wywiązać się z obowiązku zapłacenia podatku?

Każdy spadkobierca musi złożyć we właściwym sobie urzędzie skarbowym wniosek SD-3 lub SD-3 wraz z informacjami o pozostałych podatnikach SD-3/A. Pomocni w wypełnianiu wniosków mogą być notariusze. Mamy miesiąc na złożenie powyższych dokumentów od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku, a 14 dni na opłacenie podatku od spadków i darowizn od dnia doręczenia podatnikowi decyzji organu podatkowego z ustaloną wysokością podatku.

Zwolnienie z podatku od spadków i darowizn

Małżonkowie, zstępni, wstępni, pasierbowie, rodzeństwo, ojczym i macocha – wszystkie te osoby mogą skorzystać z całkowitego zwolnienia od podatku. Dotyczy to tylko osób, których bliska osoba zmarła po 1 stycznia 2007 roku.

Aby zgłosić chęć zwolnienia od podatku należy przedłożyć formularz SD-Z2, czyli zgłosić nabyte na drodze spadku składniki majątkowe. Zgłoszenie musi być oddane do urzędu skarbowego w terminie do 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku.

Agnieszka