Ruch jako autoterapia – parę słów o psychologicznych aspektach aktywności ruchowej

Ruch to zdrowie! Te słowa powtarzane w kółko w różnych kontekstach i przy najróżniejszych okazjach stały się niemalże frazesem bez znaczenia. W końcu nikt przecież nie zaprzeczy, że aktywność fizyczna niesie za sobą cały ogrom korzyści. Sport w oczywisty sposób poprawia fizyczne samopoczucie, jednak jak aktywność fizyczna wpływa na zdrowie psychiczne? Jak ruch może wpłynąć na nasze codzienne samopoczucie? W jaki sposób może warunkować nasz nastrój i wpływać pośrednio na nasze relacje z innymi? Psychologiczne aspekty uprawiania sportu zdają się mieć dużo istotniejsze znaczenie niż wymiar fizyczny. Sprawdźmy to!

Jak ćwiczenie wpływa na działanie organizmu?

Żeby zastanowić się, jaki jest wpływ sportu na zdrowie psychiczne, należałoby zacząć od przeanalizowania tego, co jesteśmy w stanie zauważyć w pierwszej kolejności. Co więc dzieje się z ludzkim ciałem podczas ruchu? Jakie procesy zachodzą w naszym organizmie, kiedy uprawiamy sport?
  1. Oddech – podczas ruchu oddech przyspiesza, ponieważ wysiłek zwiększa zapotrzebowanie organizmu na tlen; płuca pracują efektywniej i stopniowo zwiększa się wydolność oddechowa, co przekłada się na parametr maksymalnego wykorzystania tlenu (VO2 max).
  2. Praca serca – szybszy oddech to również efektywniejszy transport krwi w organizmie, a więc przyspieszone tętno i większa częstotliwość akcji serca; naczynia krwionośne odpowiadające za transport krwi do tkanek rozrastają się, dzięki czemu serce staje się silniejsze i zdrowsze.
  3. Praca mięśni – w zależności od rodzaju uprawianego sportu, w różnym stopniu aktywujemy konkretne partie mięśni i ścięgien, najczęściej pobudzając do działania te, których na co dzień nie używamy zbyt często i intensywnie; regularne uszkadzanie tkanki mięśniowej w kontrolowany sposób na treningach i odpowiednia regeneracja po wysiłku to doskonała recepta na wzmocnienie mięśni.
  4. Hormony – podczas wysiłku nasz organizm samoczynnie produkuje hormony takie jak adrenalina, noradrenalina i kortyzol, które spełniają funkcje kontrolne, zwiększają ciśnienie krwi i pomagają sercu we wzmożonej pracy.
  5. Układ nerwowy – podczas każdego treningu, intensywnie pobudzamy swój układ nerwowy, który dyktuje organizmowi rytm pracy; zawdzięczamy temu nie tylko efektywną pracę całego układu mięśniowego, ale także coraz lepszą koordynację i coraz krótszy czas reakcji.
  6. Metabolizm – na skutek wysiłku nasz organizm spala substraty energetyczne i przerabia je na energię, której potrzebujemy do uprawiania sportu; spalamy więc tłuszcze i węglowodany, uzyskując siłę i szybkość.
Wymienione aspekty nie wyczerpują oczywiście tematu złożonych procesów, które zachodzą w ciele podczas uprawiania aktywności fizycznej. To najważniejsze zmiany, które zachodzą w organizmie, kiedy uprawiamy sport. Te, które możemy poczuć od razu, już po 5-10 min. biegu, jazdy na rowerze, ćwiczenia na siłowni czy pływania. W końcu wcale nie musimy trenować przez kilka godzin dziennie. Czasem nawet 15 min. aktywności każdego dnia zapewni ilość ruchu optymalną dla naszego rozwoju. Być może jednak chciałbyś/abyś poświęcać na sport więcej czasu każdego dnia, ale masz za dużo na głowie? Umiejętne zarządzanie czasem to w tym przypadku kluczowa kwestia.

Naczynia połączone, czyli aktywność fizyczna a zdrowie psychiczne

W zdrowym ciele zdrowy duch! Co to właściwie oznacza? Dobra kondycja naszego organizmu i równowaga psychiczna są jak naczynia połączone. Zmiana w zakresie jednego z nich powoduje zmianę w tym drugim. W praktyce oznacza to, że pogorszenie fizycznej formy będzie miało odbicie w naszym samopoczuciu, a pogorszenie nastroju przełoży się na naszą sprawność fizyczną w danym momencie. Choć oczywiście od każdej reguły występują wyjątki, w większości przypadków jednak tylko ją potwierdzają: uprawianie aktywności ruchowej wyraźnie wpływa na nasze zdrowie psychiczne. Co jednak rozumiemy przez pojęcie zdrowia psychicznego i dlaczego jest ono kluczowe dla naszego prawidłowego funkcjonowania  i rozwoju?

Czym jest zdrowie psychiczne i dlaczego warto o nie dbać?

Nie brakuje definicji tego dość ogólnikowego określenia. Na potrzebę rozważań dotyczących aktywności ruchowej jako istotnego elementu dobrego samopoczucia możemy jednak przyjąć, że najważniejszymi elementami zdrowia psychicznego są:
  • poczucie własnej wartości
  • świadomość własnych uczuć i potrzeb
  • zdolność do twórczego rozwoju i samorealizacji
  • zdolność do osiągania satysfakcji z życia
  • umiejętność nawiązywania i wzmacniania relacji międzyludzkich.
Dlaczego warto dbać o zdrowie psychiczne? Choć to wyjątkowo istotne pytanie, w kontekście przywołanych argumentów odpowiedź na nie wydaje się dość prosta: by móc w pełni korzystać z możliwości naszego organizmu i świadomie cieszyć się z możliwości, które napotykamy każdego dnia. Aktywność fizyczna to oczywiście nie jedyna droga do dbania o swoje zdrowie psychiczne, jednak to wyjątkowo prosty i dostępny wszystkim mechanizm. Zastanówmy się więc, jaki jest wpływ aktywności fizycznej na zdrowie psychiczne każdego i każdej z nas.

Zdrowie psychiczne a aktywność fizyczna – jak jedno łączy się z drugim?

Uprawianie sportu, czy szerzej – ruch w każdej postaci – działa na naszą psychikę na wiele sposobów. Nie tylko w czysto fizjologiczny sposób, poprzez produkcję odpowiednich hormonów, ale także pośrednio – obniżając poziom stresu czy też wpływając na nasze zadowolenie z siebie i samoakceptację. Brak ruchu może powodować wiele mniej lub bardziej poważnych przypadłości, począwszy od ospałości i notorycznego znużenia, przez przygnębienie i brak motywacji, aż po nerwicę oraz depresję. Hormony szczęścia Podczas wysiłku nasz organizm produkuje nie tylko wspomnianą już adrenalinę, noradrenalinę czy kortyzol, ale także serotoniny, dopaminy, oksytocyny i endorfiny, zwane hormonami szczęścia. Chronią mózg i są odpowiedzialne za poczucie euforii i ogólną poprawę nastroju, a także zredukowanie bólu i zmęczenia związanego z ćwiczeniami. Aktywność fizyczna to również najprostszy sposób, by zwiększyć produkcję białka BDNF w ciele (ang. Brain-Derived Neurotrophic Factor). Związek ten wzmacnia istniejące komórki mózgowe oraz stymuluje powstawanie nowych. W praktyce oznacza to lepszą pamięć i koncentrację, szybsze kojarzenie i wolniejsze starzenie się.
Redukcja stresu Codzienny styl życia, praca, obowiązki oraz wszystkie przeżycia w każdym z nas generują stres, który kumuluje się w ciele. Wysiłek fizyczny to najbardziej skuteczny sposób rozładowania napięć zgromadzonych w mięśniach, co w prosty sposób prowadzi do poprawy samopoczucia. Ruch to w końcu świetna zabawa! Stabilność emocjonalna Rozładowanie napięć ma również związek z wyzbyciem się negatywnych emocji poprzez ruch. Aktywność fizyczna w tym przypadku staje się formą przemodelowania i kreatywnego spożytkowania drzemiących w nas emocji, z których istnienia często nie zdajemy sobie sprawy na co dzień. Lepsza regeneracja Zdrowy wysiłek fizyczny ma znaczący wpływ na jakość naszego snu, co z kolei przekłada się na lepszą regenerację, a więc i lepszy nastrój. Po treningu najczęściej zasypiamy szybciej, zmęczeni intensywnym treningiem. Szybciej wchodzimy w fazę snu głębokiego i dłużej w niej zostajemy. To właśnie podczas tej fazy nasz mózg odpoczywa najbardziej! Po dobrze przespanej nocy budzimy się wypoczęci, zregenerowani i zaczynamy kolejny dzień z nową energią. Zaangażowanie Jeśli dana dyscyplina sportu staje się pasją, pojawia się życiowa przestrzeń, w której możemy się realizować, rozwijać i sprawdzać swoje możliwości. W tym ujęciu sport to możliwość stawiania sobie określonych celów i stopniowego ich realizowania, co bez wątpienia wpływa na samoakceptację każdego i każdej z nas. Staramy się być coraz lepsi w tym, co trenujemy, co na pewnym etapie może wiązać się np. ze zrezygnowaniem ze szkodliwych nawyków żywieniowych, co stanowi dodatkowy atut. Przede wszystkim jednak dany rodzaj aktywności fizycznej rodzi w nas zaangażowanie i poświęcenie, które z pewnością pozytywnie wpływają na rozwój każdej jednostki. Nauka siebie Regularna aktywność sportowa to odkrywanie siebie w nowym kontekście. Sport to w końcu nie tylko nauka radzenia sobie z porażkami, ale także nauka cierpliwości, wytrwałości w dążeniu do celu oraz samodzielności i konsekwencji w jego osiąganiu. Zdrowi my = zdrowi nasi bliscy Równowaga psychiczna i zdrowie emocjonalne to podstawowe elementy dobrego samopoczucia. Kiedy z kolei my czujemy się dobrze, łatwiej jest nam nawiązywać nowe relacje międzyludzkie, a także dbać o te już istniejące. Aktywność fizyczna pośrednio wpływa więc również na nasze funkcjonowanie w społeczeństwie – w domu, szkole czy w pracy.

Ruch jako forma autoterapii – dlaczego nie?

Zmotywowanie się do ćwiczeń może nie być łatwe z wielu przyczyn. Jeśli jednak się uda, z pewnością szybko poczujemy rezultaty. Współczesne życie to szybkie tempo, częste zmiany, niewiele czasu na reakcje i konieczność szybkiego dostosowania się. Medytowanie jako codzienna praktyka może mieć znaczący wpływ na jakość naszego codziennego życia. Zdrowie psychiczne i fizyczne idą ze sobą w parze, dlatego nie warto traktować regularnego ruchu wyłącznie jako ćwiczenia fizyczne. Aktywność fizyczna w każdej postaci wpływa nie tylko na nasz fizyczny rozwój i formę, ale odgrywa również kluczową rolę w procesie rozwoju psychicznego. Regularne uprawianie sportu z pełną świadomością wszystkich korzyści, które się z tym wiążą, może być postrzegane jako forma prostej, wyjątkowo skutecznej i powszechnie dostępnej autoterapii. Dlaczego więc nie spróbować?
Artykuł sponsorowany
Autor:
redaktor zaradnakobieta.pl
Wydawcą zaradnakobieta.pl jest Digital Avenue sp. z o.o.
Obserwuj nas na
Udostępnij artykuł