Kolędy. Piękna tradycja śpiewania kolęd na Boże Narodzenie

Kolędy — czym są i kiedy dokładnie się je śpiewa

Zwyczaj kolędowania jest bardzo popularny w okresie świąt Bożego Narodzenia. Piosenki, które się wtedy śpiewa, opowiadają o Betlejem, narodzinach Jezusa, aniołach i pasterzach. Teraz są uznawane za utwory religijne, chociaż nie zawsze tak było (przynajmniej z ich częścią). Kolędy śpiewa się w trakcie Wigilii, w dzień Bożego Narodzenia, podczas nabożeństwa w kościele w tym okresie, na Jasełkach i świątecznych spotkaniach rodzinnych. Współcześnie kolędy nadal wykonywane są w domach jak dawniej. Organizowane są też liczne koncerty. Pieśni zwane kolędami można wykonywać w czasie świąt Bożego Narodzenia, które trwają aż do niedzieli Chrztu Pańskiego, a potem jeszcze do 2 lutego.

Najpopularniejsze kolędy śpiewane w czasie świąt Bożego Narodzenia — lista

Kolęd jest bardzo dużo, natomiast kilka z nich zna prawie każdy. Poniżej spisane są te najpopularniejsze, które warto słuchać, lub śpiewać wspólnie z rodziną, bliskimi w domu czy na koncercie. Część z nich, na przykład Lulajże Jezuniu to tradycyjne polskie kolędy, inne typu Cicha noc, święta noc są bardzo popularne za granicą i istnieją ich wersje w innych językach.

• O gwiazdo betlejemska
• Cicha noc, święta noc
• Gdy Chrystus się rodzi
• Śliczna panienka Jezusa zrodziła
• Do szopy, hej pasterze
• Wśród nocnej ciszy
• Mizerna cicha, stajenka licha
• W żłobie leży
• Przybieżeli do Betlejem pasterze
• Pójdźmy wszyscy do stajenki
• Lulajże Jezuniu
• Dzisiaj w Betlejem
• Bóg się rodzi
• Gdy się Chrystus rodzi
• Wesołą nowinę

Tradycyjne polskie kolędy — opisy utworów i teksty

Teoretycznie kolędowanie powinno zaczynać się dopiero od Wigilii, w praktyce jednak wiele osób słucha kolęd już w trakcie świątecznych przygotowań. Słowa i melodia są z reguły znane, jednak rzadko kiedy ktoś pamięta cały tekst. Poniżej najczęściej śpiewane kolędy i najbardziej charakterystyczne fragmenty ich tekstów.

Cicha noc, święta noc — kolęda o tym, co działo się po narodzinach Jezusa

Tekst pierwszej zwrotki jest powszechnie znany: Cicha noc, święta noc, Pokój niesie ludziom wszem, A u żłóbka Matka Święta Czuwa sama uśmiechnięta Dalsze słowa opowiadają o pilnowaniu snu malutkiego Jezusa i zdziwieniu pastuszków z tego, co się stało. Ten utwór znany jest w innych krajach, istnieją jego różne, obcojęzyczne wersje. Można śmiało powiedzieć, że to jedna z najpopularniejszych kolęd na całym świecie.

Do szopy, hej pasterze — kolęda o Bogu w stajence

Bardzo popularny jest refren tej kolędy: Śpiewajcie Aniołowie, pasterze, grajcie Mu. Kłaniajcie się Królowie Cała pieśń opowiada o Jezusie leżącym w lichym żłobie na sianie i o tym, jak inni powinni mu oddawać cześć. Autor melodii nie jest znany. Nie do końca też wiadomo, kto napisał tekst tej pieśń. Niektórzy podejrzewają o to Józefa Albina Gwoździowskiego, kompozytora muzycznego, jednak nie ma pewności.

Wśród nocnej ciszy — kolęda o oczekiwaniu na zbawcę

Jedna z najpiękniejszych kolęd, ze słowami zapadającymi w pamięć: Wstańcie, pasterze, Bóg się wam rodzi Czym prędzej się wybierajcie, Do Betlejem pośpieszajcie Ta kolęda opowiada o tym, jak wszyscy czekali na przyjście Jezusa: królowie, prorocy, anioły, ale i prości ludzie. Jest śpiewana w kościołach na początku pasterki.

Przybieżeli do Betlejem pasterze -kolęda o zdziwionych, ale i pełnych radości pastuszkach

Współczesne kolędy bardzo często opowiadają dokładanie o tym, jak ludzie wyobrażali sobie narodziny Jezusa, ale i to, co się wtedy działo. Jak Go przywitano, kto przyszedł zobaczyć dzieciątko do stajenki. Tak samo jest w tym przypadku. Anioł Pański sam ogłosił te dziwy, Których oni nie słyszeli, jak żywi. Chwała na wysokości... To jedna z tych kolęd, które zmieniały się kilka razy od momentu powstania. Modyfikowano zarówno melodię, jak i tekst.

Lulajże Jezuniu — kolęda, która przypomina piękną kołysankę

Jedna z niewielu kolęd skupiająca się na utuleniu do snu małego Jezusa: Lulajże Jezuniu, moja Perełko, Lulaj ulubione me Pieścidełko. Lulajże Jezuniu, lulaj, że lulaj Tekst w całości skupia się na próbach uśpienia Dzieciątka przez Maryję.

Tradycyjne polskie kolędy — historia i tradycje z nimi związane

Kolędy to pieśni o charakterze religijnym związane z Bożym Narodzeniem. Dopiero w XIX wieku rozpoczęto na większą skalę zbieranie kolęd. Polskie kolędy spisano w zbiorze Pastorałki i Kolędy, czyli Piosnki Wesołe ludu w czasie świąt Bożego Narodzenia po domach śpiewane. Wcześniej w każdej parafii śpiewano własne wersje. Te same teksty łączono z różnymi melodiami, bądź odwrotnie — do jednej melodii dopasowywano różne słowa. Dawniej rozróżniano kolędy i pastorałki. Te drugie odnosiły się do życia codziennego i pojawiali się w nich między innymi pastuszkowie. Nie wolno ich było śpiewać w kościele podczas Bożego Narodzenia, zalecano, aby takie piosenki pojawiały się w domach, lub gdy odbywa się we wsiach kolędowanie. W kościołach pojawiały się za to podniosłe kolędy mówiące o Bogu. Piękny jest też zwyczaj kolędowania, który jest żywym elementem dawnej wiejskiej kultury. Ta tradycja byłą bardzo popularna w praktyce ludowej. Kolędnicy chodzą od domu do domu, składają życzenia pomyślności i śpiewają.