Prawo spadkowe - dziedziczenie po najbliższych członkach rodziny

Kiedy wchodzi w życie dziedziczenie ustawowe?

W przypadku, kiedy spadkodawca nie zostawił żadnego testamentu, czy to ustnego czy pisemnego, wtedy dziedziczenie odbywa się za pomocą ustawy. Również w przypadku, gdy testament jest nieważny, lub jedne osoby powołane do dziedziczenia wyrzekają się spadku, to także takie sytuacje przewidują zapisy dziedziczenia ustawowego.

Na czym polega dziedziczenie ustawowe?

Dziedziczenie ustawowe pozwala na przyznanie spadku spokrewnionym osobom ze zmarłym, w tym małżonkom i przysposobionym. Trzeba jednak powiedzieć, że małżonkowie dziedziczą po sobie w sposób szczególny. Ich majątek jest wspólny, a każdy z nich ma w nim udziały wynoszące dokładnie 50 proc. W chwili śmierci jednego z małżonków, drugi nadal ma swoją własność wynosząca 50 proc. majątku, a dodatkowo otrzymuje spadek wynoszący jedną z części majątku zmarłego współmałżonka.

Kim mogą być „bliscy” spadkobiercy?

Ustawa w zapisach artykułów 931-935 dokładnie reguluje kwestie związane z tym, kto może zostać spadkobiercą. I tak do spadkobierców ustawowych zalicza się: małżonka, rodziców, rodzeństwo, pasierbów, zstępnych, zstępnych rodzeństwa spadkodawcy, dziadków, a także ostatecznie gminę i Skarb Państwa. Pasierbowie zostali dołączeni do tej listy dopiero po nowelizacji ustawy dokonanej 2 kwietnia 2009 roku.

Kto dziedziczy pierwszy?

W chwili śmierci bliskiej osoby, pierwszymi osobami powołanymi do otrzymania spadku są dzieci tej osoby oraz małżonek. Wszyscy dziedziczą równe części spadku, jednak małżonek ma tutaj największy udział, który nie może być mniejszy niż ¼ całego pozostawionego spadku. Następnie dziedziczenie odbywa się po II i III linii dziedziczenia, oraz kolejnych. W tym przypadku, jeśli dzieci spadkodawcy nie mogą spadku odebrać lub nie dożyją otwarcia spadku, wtedy też dziedziczą ich dzieci, później dzieci tych dzieci itd. Aż do wygaśnięcia linii rodowej. Pełne prawo spadkowe mają również dzieci ze związków pozamałżeńskich i kazirodczych. Ciekawostką jest to, że jeszcze w XIX wieku takie dzieci nie mogły dziedziczyć spadku.

Kolejność dziedziczenia majątku

W przypadku, jeśli zmarły nie posiada dzieci, do spadku powołany jest małżonek i rodzice zmarłego. Jeśli nie ustalono ojcostwa dziecka, matka dziedziczy po im ½ całego majątku wraz z małżonką lub małżonkiem. Jeśli zmarły nie posiada małżonka, matka dziedziczy wtedy całość spadku. W chwili, kiedy rodzice nie dożywają otwarcia spadku, pełne prawo do jego odebrania ma rodzeństwo spadkodawcy. Jeśli jedno z rodzeństwa mające prawo do spadku nie dożyje otwarcia spadku, to prawo do niego mają dzieci tej osoby. Następnie, jeśli powyżej wymienione osoby nie dożywają otwarcia spadku, to powołani do jego otrzymania zostają dziadkowie spadkodawcy. Kolejno dziedziczą dzieci małżonka spadkodawcy, czyli pasierbowie. Ostatecznie spadek przekazywany jest gminie ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego lub bezpośrednio przypada Skarbowi Państwa. Agnieszka