Polskie tradycje wielkanocne

Wielki Czwartek

Ten dzień jest upamiętnieniem dnia, kiedy Jezus wraz z uczniami spożywał ostatnią wieczerzę. Jest ona uznawana za pierwowzór eucharystii, stąd też tego dnia obchodzone jest święto kapłanów. W czwartkowy wieczór wierzący katolicy udają się na uroczystą mszę świętą. Na zakończenie mszy świętej kapłan w towarzystwie służby liturgicznej przenosi monstrancję do wcześniej przygotowanej ciemnicy. Jest to pamiątka czasu, który Jezus spędził w więzieniu.Monstrancja z Najświętszym Sakramentem znajduje się w ciemnicy do piątkowego wieczoru, kiedy to zostaje przeniesiona do grobu. Po zakończeniu nabożeństwa wiele kościołów pozostaje otwartych dla osób chcących adorować Najświętszy Sakrament. Czwartek to także dzień, kiedy wiele dzieci odwiedza zajączek. W niektórych obszarach Polski jest to właśnie dzień z prezentami. W środę wieczorem, maluchy przygotowują koszyczki, do których w nocy zajączek wkłada świąteczne słodycze takie jak czekoladowe jajka, cukrowe zajączki itp.

Wielki Piątek

Wielki Piątek to jedyny dzień w roku, kiedy nie odprawia się mszy świętej. Od rana wierni przychodzą do kościołów i modlą się w ciemnicy. Wieczorem odprawiane jest nabożeństwo upamiętniające ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa. Podczas jego odczytywana jest ewangelia opisująca przebieg całego zdarzenia. Na zakończenie Najświętszy sakrament przenoszony jest do grobu. Tutaj w grocie leży figura Jezusa, a przed grobem stoją mężczyźni ubrani w mundury, na pamiątkę strażników, którzy stali przy grobie Jezusa. Najczęściej funkcję tę pełnią panowie zatrudnieni w służbach mundurowych czyli strażacy, policjanci, straż miejska itd. W polskiej tradycji już od wielu dziesięcioleci groby pańskie budowane w kościołach nawiązują do sytuacji politycznej i społecznej. Na mapie naszego kraju jest kilka kościołów, które właśnie podczas wielkanocnych świąt ukazują w bardziej lub mniej wyraźny sposób największe bolączki Polaków. Groby te można obejrzeć osobiście lub zapoznać się z nimi przez internet lub telewizję – pokazywane są zazwyczaj w programach informacyjnych. W Wielki Piątek osoby wierzące obowiązuje post ścisły, co oznacza ograniczenie nie tylko jakościowe ale i ilościowe pokarmów. W niektórych domach tego dnia nie włącza się radia i telewizji.

Wielka Sobota

Przez cały dzień do kościołów przychodzą wierni, aby modlić się i czuwać przy grobie. Od wczesnych godzin rannych najczęściej do godziny 15.00 święcone są koszyczki z pokarmami, które będą spożywane podczas świątecznego śniadania. To co znajduje się w koszyczkach jest uzależnione od tradycji panującej w określonej części Polski. Są miejsca, gdzie do koszyków wkładane są tylko jajka, ale najczęściej obok nich ułożone są niewielkie ilości chleba, masła, kiełbasy lub innej wędliny, sól, pieprz, chrzan, ciasto oraz baranek – najczęściej wykonany z cukru, masła lub ciasta. Wieczorem w kościołach odprawiana jest msza święta, która rozpoczyna się poświęceniem wody i ognia. Tego dnia przed kościołami rozpalane jest ognisko, w którym palone są stare i zniszczone dewocjonalia. Po poświęceniu ognia ksiądz oraz wierni wchodzą do kościoła w uroczystej procesji, gdzie odbywają się kolejne części wielkosobotniego nabożeństwa.

Wielkanoc (niedziela)

Nazwa tego święta pochodzi od Wielkiej Nocy – czyli nocy, gdy zmartwychwstał Jezus. W kościołach odbywają się msze rezurekcyjne – tradycyjnie o godzinie 6 rano, ale coraz częściej msza ta jest odprawiana także o północy. Jest to dzień radości. Z grobu znika figura martwego Jezusa. Msza rezurekcyjna rozpoczyna się procesją, podczas której trzykrotnie okrążany jest kościół. W niektórych obszarach Polski na znak radości ze zmartwychwstania Jezusa na zakończenie mszy rezurekcyjnej strzelają petardy i sztuczne ognie. W domach święta wielkanocne rozpoczyna świąteczne śniadanie. Na stole pojawia się wiele różnych potraw, a w centralnym miejscu znajduje się talerzyk, na którym ułożone są produkty poświęcone w sobotę. Tradycja nakazuje rozpoczęcie śniadania od podzielenia się święconym jajkiem. Każdy uczestnik posiłku otrzymuje kawałek jajka podczas dzielenia się jajkami wszyscy składają sobie nawzajem życzenia. Niedziela to także dzień, który jest zazwyczaj bardzo rodzinny. Wolny czas spędzany jest na wspólnym biesiadowaniu, spacerach i zabawach. W niektórych regionach Polski to właśnie w nocy z soboty na niedzielę „zajączek” obdarowuje dzieci prezentami, na znak radosnego świętowania zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Agnieszka