Prawo spadkowe – co to jest spadek? Podstawowe regulacje prawne

Czym jest spadek?

Spadkiem nazywamy spuściznę, która przekazywana jest przez jedną osobę drugiej, najczęściej spokrewnionej więzami krwi. Spuścizna ta oznacza jednocześnie prawa, jak i obowiązki przekazywane na drodze dziedziczenia. Sprawa spadkowa otwierana jest w chwili śmierci osoby, której dobra przekazywane są później dalej w toku jej trwania. W skład spadku wejść mogą posiadane przez daną osobę rzeczy, dobra pieniężne, jak i długi. Ustawa przewiduje jednak, że nie są dziedziczone dobra ściśle związane z osobą zmarłego i przekazane na rzecz innych osób, również całkowicie niespokrewnionych.

Prawo spadkowe w Polsce

Prawo spadkowe w Polsce definiowane jest między innymi przez następujące ustawy zapisane w kodeksie cywilnym, prawa spółdzielczego i bankowego.

• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. Nr 0, poz. 121)
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665)
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. Nr 0, poz. 121)
• Ustawya z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848)

Z treścią wszystkich ustaw wchodzących w skład ustaw prawa spadkowego zapoznać się można za pomocą Internetowego Systemu Aktów Prawnych, dostępnego pod linkiem:

• ISAP – http://isap.sejm.gov.pl/

Jakie prawa i obowiązki ma spadkobierca?

Spadek przekazywany jest przede wszystkim, jako prawa rzeczowe, a więc własności czy użytkowania wieczyste. Dodatkowo wszystkie zobowiązania z wierzytelności i z umów również przekazywane są w formie spadku. Do obowiązków przekazywanych w spadku zalicza się wszystkie obowiązki majątkowe, również długi spadkowe i pasywa spadku.

Czego w spadku nie dostaniemy?

Niektóre z rzeczy, które mogłyby być przekazywane w formie spadku, zostały wyłączone z ustawy. Są to przede wszystkim, wspomniane już, wszystkie rzeczy i sprawy bezpośrednio związane z osobą zmarłego. A więc jeśli dziedziczymy długi, to nie będą to alimenty, które musiała płacić osoba zmarła. Jeśli jednak posiadała ona pewne niespłacone zobowiązania wobec matki czy ojca dziecka, to będziemy musieli je spłacić. Bieżące alimenty zostaną jednak zawieszone, ich wypłatą zajmie się państwo. W skład spadku nie wchodzą również rzeczy niemające charakteru majątkowego i prywatnoprawnego. Na przykład zgromadzone na koncie denata środki przekazywane są osobie, którą wskazał on, jako osobę dziedziczącą – nie są jednak uważane za prawo spadku, które przekazywane jest spadkobiercom, lecz może zostać przekazane także osobom niezależnym.

Czy spadek można odrzucić?

Ciekawym pytaniem, które rodzi się, gdy czytamy np. o dziedziczeniu długów, jest pytanie o to, czy taki spadek należy przyjąć. Otóż w polskim prawie znajduje się zapis o możliwości odrzucenia spadku. Regulowany on jest przepisami kodeksu cywilnego. Spadek można odrzucić przed notariuszem lub przed sądem tylko po śmierci danej osoby. Jeśli swojego spadku chcemy „pozbyć” się jeszcze przed śmiercią danej osoby, będziemy mieli do czynienia z tzw. zrzeczeniem się dziedziczenia, co także można zrobić kontaktując się z notariuszem. Jeśli odrzucimy spadek po rodzicach i zrobią to wszystkie osoby z I linii dziedziczenia (np. nasi bracia i siostry), to spadek automatycznie przypadnie w udziale naszym dzieciom. Dlatego aby „pozbyć” się niechcianego spadku każda z osób musi oddzielnie zrzec się prawa do niego.