Fala fake newsów atakuje świat. Jak odróżnić prawdę od kłamstwa?
Do przeczytania w ok. 2 min.
Czym jest fake news?
Istnieje wiele różnych definicji fake newsa, które zwracają uwagę na zróżnicowane podejście do omawianego zjawiska. Niektóre z definicji prezentują dość powierzchowne podejście do idei fake newsa i nie wyjaśniają jego istoty. Na rządowej stronie gov.pl można przeczytać, że „fake newsy to wpisy, wiadomości, kanały informacyjne, w których przekazywane dane okazują się nieprawdziwe lub przeinaczone”.
Powyższa definicja nie oddaje dokładnej specyfiki fake newsów. Znacznie ciekawszą i dogłębną definicję możemy znaleźć w Małym Leksykonie Postprawdy.
Pojęcie fake newsa najczęściej definiowane jest jako fałszywa wiadomość, często o charakterze sensacyjnym, publikowana w mediach z intencją wprowadzenia odbiorcy w błąd w celu osiągnięcia korzyści finansowych, politycznych lub prestiżowych - piszą autorzy Małego Leksykonu Postprawdy.
Ta definicja zwraca uwagę na specyfikę nieprawdziwych informacji, które tworzone są najczęściej przez:
- zagraniczne ośrodki propagandy, których celem jest zmiana ludzkich postaw i wywołać niepokoje społeczne w państwie,
- celebrytów, dla których wypowiedzenie nieprawdziwych informacji jest formą reklamy i doprowadza do sytuacji, w której o konkretnym celebrycie wypowiadają się media z całego świata, zwiększając jego popularność,
- politycy, którzy w ten sposób chcą przekonać odbiorców do wygłaszanych przez siebie tez,
- media, bo w fake newsowe artykuły odbiorcy klikają znacznie częściej.
Jak odróżnić prawdę od kłamstwa?
Jak odróżnić prawdę od kłamstwa? To bardzo trudne pytanie, na które próbują odpowiedzieć badacze z całego świata. Wydawać by się mogło, że nie ma nic prostszego — wystarczy sprawdzić. Kłopot pojawia się dlatego, że często fake newsy zawierają prawdziwe informacje połączone z fałszywymi, co znacznie utrudnia ich zdemaskowanie.
Nie ulega jednak wątpliwości, że jeżeli natrafimy na podejrzane informacje, które publikowane są przez mało znane media lub osoby, co do których pochodzenia możemy mieć pewne wątpliwości, należy takie informacje sprawdzić w kilku źródłach. Aby to zrobić, najlepiej sprawdzić, co o konkretnej sprawie piszą media głównego nurtu, takie jak RMF FM, Onet czy Interia. Możemy też sprawdzić wiele informacji na portalach fact-checkingowych, które zajmują się upublicznianiem nieprawdziwych wiadomości i wyjaśnianiu, gdzie leży prawda. Przykładami takich organizacji jest: Demagog, Konkret 24.pl, czy Demaskator24.pl.
