Babka — tradycyjne ciasto, które podbiło Europę i Stany Zjednoczone

Wielkanocna baba drożdżowa — gwiazda kuchni staropolskiej

Pierwsze polskie baby, to wielkanocne baby drożdżowe — wypiekane z mąki, jaj i cukru z dodatkiem drożdży piekarskich lub piwnych. Tradycyjnie do polskich bab dodawano szafran, aby ciasto miało piękny żółty kolor i charakterystyczny smak.

Według badaczy w naszym kraju z okazji Wielkanocy baby były pieczone już w XVII wieku. Na pewno znane były już w Polsce i we Francji za czasów panowania króla Stanisława Leszczyńskiego (rządził w latach 1704–1709 i 1733–1736), o czym pisał Aleksander Dumas ojciec. I były bardzo okazałe!

Najlepsze wielkanocne babki z ciasta drożdżowego nazywane są puchowymi lub muślinowymi, zawierają bardzo dużo żółtek w stosunku do ilości mąki. 

Babka króla Stanisława

Baby drożdżowe wielką popularnością cieszyły się w czasach króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, który miał nawet swoją babkę. Składniki na  “babę króla Stanisława” to:

• 1,5 kg mąki pszennej 

• 22 jajka 

• 1 kg masła 

Do ciasta dodawano rodzynki, skórkę pomarańczową i łodygi arcydzięgla. Potem maczano jeszcze w rumie lub maladze.

Istnieje także druga babka nazywana babką Stanisława, której pomysłodawcą miał być wspomniany już król Stanisław Leszczyński. Chodzi tu o sposób podania tradycyjnej babki drożdżowej Gugelhupf, którą król nasączał malagą. Stąd tylko krok do słynnej babki Kugelhopf z Alzacji… 

Babki drożdżowe w Europie

Francuzi pokochali babki i jako miłośnicy dobrego jedzenia szybko włączyli to ciasto do wachlarza dań kuchni francuskiej.

Kugelhopf z Alzacji

Kugelhopf to kulinarny symbol Alzacji. Tę babkę piecze się tam nie tylko z okazji Wielkanocy, ale można jej skosztować przez cały rok. Babka wygląda jak nasza wielkanocna baba drożdżowa, ale ciasto bardziej przypomina brioszkę. Historycy kuchni Kugelhopf wiążą z osobą króla Stanisława Leszczyńskiego, który był samodzielnym władcą Lotaryngii, graniczącej z Alzacją. Inni jako osobę, która sprowadziła to ciasto do Francji, wskazują na królową Marię Antoninę. 

Na początku XX wieku europejskie miłośniczki tego przysmaku przyczyniły się do popularyzacji ciasta w kształcie babki w Stanach Zjednoczonych. 

Babka Savarin

We Francji na przełomie XVIII i XIX wieku popularność zyskał przepis na ponczową babkę Savarin — drożdżowe ciasto pieczone w formie z kominkiem nasączone słodkim syropem z aromatem rumu. Babka nazwę zawdzięcza autorowi przepisu Anthelme’owi Brillat-Savarin - wybitnemu znawcy kuchni, autorowi dzieła “Fizjologia smaku”. 

Włoska babka panettone

Wymieniając najsłynniejsze babki z Europy, nie możemy pominąć klasyki kuchni włoskiej, czyli babki panettone. To puszyste ciasto drożdżowe tradycyjnie podaje się w okresie Bożego Narodzenia. We Włoszech panettone uważane jest za rodzimą specjalność z Lombardii od XIX wieku. W tym czasie przepis na to ciasto pojawił się w książce kucharskiej “Nuovo cuoco milanese economico” (1853) Giovanniego Felice Luraschi. Jednak korzenie oryginalnej receptury sięgają średniowiecza. Panettone zostało wspomniane w rękopisie z lat 70. XIV wieku, z Domu Sforzów w Mediolanie.

Jak babki dotarły za ocean

Wiele wspaniałych dań i wypieków znanych z europejskiej kuchni znalazło swój drugi dom za oceanem. Tradycyjne przepisy przebyły do Stanów Zjednoczonych wraz z imigrantami. Tak było również z babką. Choć za Atlantykiem najpopularniejsza jest babka piaskowa. 

Oficjalne źródła podają, że to ciasto pochodzi ze Skandynawii. Sandbakelse lub Sandbakkels przygotowywane było z okazji Bożego Narodzenia w Norwegii. Tradycyjnie pieczono je w kształcie pełnej babki (bez kominka), w formach karbowanych lub mozaikowych.

I to właśnie te tradycyjne formy dały początek amerykańskiej firmie z Minnesoty, która do dziś słynie z ich produkcji i rozsławiła wypieki w kształcie babki na całym świecie.

Babka piaskowa popularna jest także w Australii. Przepisy na to ciasto na Antypodach pojawiły się już w książkach z końca XIX wieku, np. “Letters to a Young Housekeeper”  Marion Taylor (1892).

Babka niejedno ma imię  

Współcześnie pieczemy wiele ciast, które mają kształt tradycyjnej babki — pełnej, z kominkiem lub mozaikowej. Niezmiennie popularne są babki drożdżowe i z ciasta piaskowego i ciasta czekoladowego, ale to nie wszystko. Kochamy babki z cytrusami — cytrynowe i pomarańczowe, a także proste babki na oleju. Z babką, jak z każdym innym ciastem, możemy eksperymentować i pysznymi efektami zaskakiwać naszych gości i domowników.